Het café Winneweer is een van de oudste gebouwen in ons gebied, waarschijnlijk daterend uit de 17e eeuw. Het werd de naamgever van het dorp Winneweer dat in de 20e eeuw ontstond, hoewel in 1840 al geschreven werd over een gehucht Winneweer.
Café Winneweer, het oudste huis van Winneweer, voor het eerst genoemd in 1668 als Logys-plaets. In de 18e eeuw weeshuis en later weer herberg met rechtspraak. (bron Wikipedia)
In ieder geval was het ook een Rechthuis. Tot 1594 vond rechtspraak vaak in de kerk plaats, maar nadat de protestanten de kerken overnamen wilden zij die daar niet meer voor gebruiken. Toen werd de rechtspraak in de meeste rechtsgebieden verplaatst naar een herberg. In het Poster Eesterrecht werd dat toen of later de herberg Windeweer.
Er valt heel wat af te leiden uit kaarten die je op de beeldbank Groningen kunt inzien.
Café Winneweer, het oudste huis van Winneweer, voor het eerst genoemd in 1668 als Logys-plaets. In de 18e eeuw weeshuis en later weer herberg met rechtspraak. (bron Wikipedia)
In ieder geval was het ook een Rechthuis. Tot 1594 vond rechtspraak vaak in de kerk plaats, maar nadat de protestanten de kerken overnamen wilden zij die daar niet meer voor gebruiken. Toen werd de rechtspraak in de meeste rechtsgebieden verplaatst naar een herberg. In het Poster Eesterrecht werd dat toen of later de herberg Windeweer.
Er valt heel wat af te leiden uit kaarten die je op de beeldbank Groningen kunt inzien.
- Op een kaart uit 1810-1814 wordt de naam Windeweer vermeldt, maar op een uit 1820 wordt de naam Winde Wier gebruikt en op een andere kaart uit hetzelfde jaar is het weer Windeweer. Op die kaart zijn op de oever van het Damsterdiep is een lange leuning met twee trapjes naar het water aangegeven. Overigens wordt op nog een andere kaart uit dat jaar de iets verderop gelegen brug over het Damsterdiep aangeduid als “Zijlsterklap”.
- In 1837 wordt de brug Muderklap genoemd en in 1853 Muda klapbrug genoemd (Mude en Zijl zijn synoniemen).
- In 1877 wordt het gebouw “Het Huis Winneweer” genoemd. Opmerkelijk is de wijziging aan de oever van het Damsterdiep ter plaatse. Daar worden langs het water twee leuningen aangegeven, een Rijksleuning en een Provinciale Leuning, met daar tussen een trapje naar het water.
- In 1896 is het trapje verdwenen en wordt een beschoeiing met ijzeren stijlen aangegeven. De twee leuningen staan er dan nog.
Op deze foto is ook een veranda te zien, die later weer verdween. Overigens is er nu weer een veranda voor de ingang geplaatst.
O.a. uit krantenberichten kunnen we de namen die café Winneweer had deels achterhalen:
1755 - 1774 Commissaris Ludolphi (J. Luedolffy), later zijn weduwe die dan Commissarische genoemd wordt
1770, 1784 Plek wordt 't Regthuis te Windeweer genoemd.
1782 - 1823 Commissaris A. Westermoolen
1823 - 1848 Mense Martens Martens
(1847 Publieke verkoop Logement Winneweer i.o.v. M.M. Martens)
1852 - 1856 W.D. Kruizenga, Logementhouder
1871 - 1875 Logementhouder H. Germs
1896 - 1908 Café Smit
1911 - 1935 Café Enkema / Eikema
1935 - 1957 Café Kraijema
1957 - 1970 Café Poelstra
1970 - 1987 Café Zaagman
1987 - 1995? Douwe Westra
1995 - 1998 Gesloten wegens verbouwing
1998 - 2021 Eetcafé Winneweer (Gerard Waterman en Mieneke Tuitman)
2021 - heden Dinercafé Winneweer
(jaartallen zijn niet altijd begin en einde, maar soms ook eerste vermelding en laatste vermelding)
In de Opregte Groninger Courant van 06-06-1755 valt te lezen:
Monfr. J. Luedolffy tot Windeweer, maakt bekend aan alle Heeren Liefhebbers, dat hij van voornemens is, om op Vrydag den 20 Juny 1755, te laaten Verryden, een extra mooye Zilveren Zweep, waar om geen Paarden zullen worden gepermiteert te Draven, als die van Zessen Klaar en niet Ouder dan zes Jaar.
Een jaar later staat er E.J. Ludolphi tot Windeweer die een "extra fraaie Zilveren Zweep" organiseert.
In 1762 is het de weduwe van Monfr. J. Ludolphy die de Zilveren Zweep organiseert.
In 1766 is het de weduwe van Commissaris J. Ludolphi
In 1782 en de jaren daarna wordt de wedstrijd georganiseerd door Commissaris Albert Westermoolen
Op 20 april 1945 sloeg een granaat in het dak van de schuur van het café. Toen woonde de familie Kraijema hier. Zoon Gerrit overleed daardoor, 8 dagen voor zijn twintigste verjaardag en 2 dagen na de bevrijding van Winneweer.
En dan die leuningen! Op foto's van “Café Zaagman” uit 1973 is er een ononderbroken lange leuning langs het diep, zonder trapjes. Die leuning is er anno 2018 nog, met nu aan de zuidzijde een trap met leuningen.
Noorderkrant 15 september 1999:
WINNEWEER - In een winkel en eetcafé in Winneweer is vrijdagnacht ingebroken. Onbekende daders zijn binnengekomen via een bovenlicht bij de toegangsdeur, waarna de gehele zaak werd doorzocht. Er wordt wat etenswaar en kleingeld vermist.
Noorderkrant 15 september 1999:
WINNEWEER - In een winkel en eetcafé in Winneweer is vrijdagnacht ingebroken. Onbekende daders zijn binnengekomen via een bovenlicht bij de toegangsdeur, waarna de gehele zaak werd doorzocht. Er wordt wat etenswaar en kleingeld vermist.
